Przywracanie historii w Wiskitkach

W środę 30 listopada na cmentarzu żydowskim w Wiskitkach przy ul. Spółdzielczej miała miejsce uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej tę nekropolię. Jej początki sięgają wieku XVIII i pierwszego osiedlania się w naszym rejonie większej liczby Żydów. Co warto podkreślić społeczność ta  pod koniec XIX i na początku XX wieku w Wiskitkach osiągnęła poziom blisko 30% ogółu mieszkańców.

Żydzi przybywali do Wiskitek głównie na dwudniowe jarmarki. Najintensywniejszy rozwój społeczności żydowskiej w Wiskitkach przypadał na XIX w. i był związany z rozwojem fabryki wyrobów lnianych i pobliskiego miasta Żyrardowa. Władze Wiskitek natomiast starały się podtrzymać dotychczasową rolę miejscowości jako miasta poprzez rozwój handlu. Głównym zajęciem społeczności żydowskiej w Wiskitkach było rzemiosło i handel (przede wszystkim mięsem wołowym i wełną), a także prowadzenie gorzelni. W Wiskitkach znajdowały się jatki rzeźniczo-piekarskie, synagoga, cheder (szkoła żydowska) oraz cmentarz.

Obie społeczności polska i żydowska w zgodzie żyły obok siebie pomimo, że wokół historia przetaczała nad naszą miejscowością wojenne zawieruchy powstań narodowych i wojny światowej. Kres wspólnej koegzystencji przyniosła dopiero II wojna światowa. W 1940 r. Niemcy utworzyli w Wiskitkach getto, w którym osiedlono prawie 2 tysiące osób, także z innych miejscowości jak Łodzi, Płocka, Poznania i Zgierza. Likwidacja getta nastąpiła w lutym 1941 roku. Niemal wszyscy Żydzi wywiezieni do Warszawy, zostali później przez Niemców zamordowani w Treblince. Synagoga została zdewastowana, pozostał po niej plac przy ulicy Strażackiej.

Prace przy przywracaniu świetności cmentarza Żydowskiego w Wiskitkach rozpoczęły się w wakacje br. kiedy to fundacja przystąpiła do oczyszczania zakrzaczenia i budowy ogrodzenia. Finał prac, których zwieńczeniem było zamocowanie pamiątkowej tablicy przypadło na ostatni dzień listopada. Mimo, że aura niezbyt sprzyjała uroczystości na zewnątrz obok zaproszonych gości wśród których znaleźli się m.in. przedstawiciele MSZ, ambasady brytyjskiej, starostwa powiatowego, radni i sołtysi zjawili się też okoliczni mieszkańcy a także młodzież z wiskickich szkół.

Przemawiając do zebranych Wójt Gminy Wiskitki Franciszek Grzegorz Miastowski podkreślił znaczenie rededykacji cmentarza wiskickiego, jak stwierdził: „Wspólnie z Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego przywracamy temu miejscu godne miejsce w świadomości naszej społeczności i liczę, że zostanie ono zapamiętane przez kolejne pokolenia. „

Zwieńczeniem krótkiej uroczystości było wspólna modlitwa za zmarłych.

cmentarz005 cmentarz003 cmentarz002 cmentarz001

 

Relację z wczorajszych uroczystości można również obejrzeć w środowym wydaniu Kuriera Mazowieckiego emitowanego na antenie TVP Warszawa. Relacja rozpoczyna się do 10.34 minuty nagrania.

Skip to content