Oryszew

Historia Oryszewa, małej wsi na Mazowszu, sięga zamierzchłych czasów, ponieważ leżał on na szlaku handlowym łączącym północ i południe Europy. Dzieje Oryszewa nie były jednak w annałach historycznych często odnotowywane. Dowodem wielowiekowej historii jest odkrycie z 1967 roku. W Oryszewie i Drzewiczu znaleziono wówczas złoty wisiorek i kilka tysięcy srebrnych denarów rzymskich z III wieku naszej ery. Przypuszczalnie czas powstania wsi możemy wiązać z rozwojem osad bliskiego regionu tj. Sochaczewa, Wiskitek i Guzowa.

Pierwsze wzmianki o Oryszewie pochodzą z 1564 roku i mówią o folwarku z dworem mającym 16,25 włók ziemi, co stanowi około 280 ha. Powyższe wzmianki mówią również o młynie i już wówczas istniejącym sadzie. Na przestrzeni lat Oryszew był dobrze prosperującym folwarkiem ziemskim i podobnie jak okoliczne wsie, takie jak: np. Drzewicz, Miedniewice, Szymanów, Nowa Wieś, zmieniał właścicieli. W 1564 roku była to rodzina Wolskich, następnie Grudzińskich, Duninów, Sanguszków i Lubomirskich.

Okresem ważnych zmian w Oryszewie była budowa cukrowni w roku 1849. Początkowo była to firma zatrudniające kilkaset osób. W 1880 roku była to wieś z folwarkiem i osadą fabryczną. Oryszew liczył wtedy 1254 mieszkańców, folwark 234, a osada młyńska 740 mieszkańców. Okres 50-letniej prosperity cukrowni zakończył się w 1901 roku, w którym to nastąpiła jej likwidacja. Można przypuszczać, że właśnie wtedy istniejący w Oryszewie dwór i zabudowania folwarczne popadły w ruinę. Do dzisiejszych czasów pozostałością po cukrowni jest mur o długości 1300 metrów, okalający część gospodarstwa, oraz górka w środku sadu, porośnięta drzewami, a będąca prawdopodobnie pozostałością po rampie towarowej.

Nowe szanse i nadzieje pojawiły się dla Oryszewa w Polsce niepodległej. W miejscu części starych zabudowań postawiono nowe i tak powstała osada młyńska z lat 20.    Ówczesne zabudowania (istniejące do dziś) miały charakter gospodarsko-przemysłowy. W 1936 roku spółka Filip i Góraj założyła na miejscu starego młyna parowego, nowoczesny młyn elektryczny. Okres wojny kompleks przeszedł bez zniszczeń, a w roku 1948 państwo na mocy ustawy nacjonalizacyjnej przejęło młyn, oddając go we władania miejscowego GS-u, który użytkował go do lat 80.

Jedną z najbardziej interesujących atrakcji turystycznych jest zabytkowa Osada Młyńska w Oryszewie z ciekawą historią. Osada Młyńska to 7 hektarowe ekologiczne gospodarstwo sadownicze, które w całości ogrodzone jest starym murem. W narożu znajduje się kompleks 10 budynków ułożonych w podkowę, okalających rozległe, brukowane podwórze zamknięte z przeciwnej strony starym parkiem. Całość osadzona w unikatowej scenerii łączącej zabudowę wiejsko-gospodarską z przemysłowo-spichlerzową.

Skip to content