Guzów

Guzów jest miejscowością mającą wieloletnią tradycję powiązaną z takimi znamienitymi rodami jak: Radziwiłłowie, Opalińscy, Potoccy, Ogińscy, Grudzińscy i Denhoffowie. To właśnie w Guzowie urodził się wybitny kompozytor, twórca poloneza „Pożegnanie z Ojczyzną” – Kleofas Michał Ogiński. Szczególne miejsce w historii Guzowa zajmują dwa znamienite rody: Łubieńskich i Sobańskich.Nazwa miejscowości pochodzi prawdopodobnie od ukształtowania terenu. Torfowiska, stawy, łąki, czyli potocznie mówiąc guzy sprawiły, że miejscowość nazwano Guzowem.

Pierwszy pisany dokument na temat Guzowa pochodzi z 1398 roku. Według tegoż dokumentu książę mazowiecki Siemowit IV, Piotrowi – dziedzicowi Guzowa, dotychczasowemu prokuratorowi, tj. opiekunowi dóbr książęcych Wiskitki, nadał sołtysostwo wsi Czerwona Niwa.
Najważniejszą sprawą z działalności gospodarczej księcia Andrzeja Ogińskiego było wybudowanie pierwszego murowanego pałacu.
Dnia 16 października 1856 roku w Trybunale Cywilnym w Warszawie został ogłoszony wyrok publicznej licytacji w drodze przymusowego wywłaszczenia Henryka Łubieńskiego z dóbr Guzów. Nabył je Feliks Sobański z Podola, syn Róży i Ludwika, siostrzeniec Henryka Łubień-skiego.
Ówczesny właściciel hrabia Feliks Sobański czynił starania, aby urządzić z tych dóbr ordynację. W 1877 roku uzyskał zezwolenie na utworzenie ordynacji dóbr Guzów.

Pod koniec 1826 roku, Henryk Łubieński ugodą rodzinną kupna i zamiany wszedł w posiadanie dóbr Guzów. Rozbudował podupadłe przez 20 lat gospodarstwo do rozmiarów całego majątku. W wyniku nowych inwestycji powstała cukrownia i nowe folwarki, gdzie była prowadzona racjonalna uprawa buraka cukrowego.
W roku 1797 Feliks Łubieński uzyskał dawne starostwo Guzowskie na własność od króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II, a w 1798 tytuł hrabiowski od jego następcy, Fryderyka Wilhelma III. Świeżo kreowany hrabia, późniejszy minister sprawiedliwości Księstwa Warszawskiego, doprowadził wkrótce Guzów do rozkwitu, osadzając tu licznych rzemieślników.  Jego syn Henryk, wybitny finansista i ekonomista, założył w Guzowie osadę fabryczną w 1829 roku w związku z budową wielkiej cukrowni.

W roku 1856 Guzów przeszedł na własność Feliksa Sobańskiego. W posiadaniu jego potomków dobra pozostawały aż do roku 1945. Po-czątkowo rodzina Sobańskich nie przeprowadzała poważniejszych zmian na dworze guzowskim, okazały się one konieczne dopiero około roku 1880. W 1878 r.  Feliks Sobański uzyskał pozwolenie na utworzenie ordynacji z dóbr Guzów, a w 1880 otrzymał dziedziczny tytuł hrabiowski od papieża Leona XIII. Wobec tych splendorów do-tychczasowa siedziba w Guzowie okazała się być zbyt skromna, po-stanowiono ją zatem przekształcić. Według informacji pochodzących od rodziny Sobańskich, roboty budowlane zaczęły się w 1880 roku, nie wiadomo jednak kiedy zostały zakończone. Wiadomo tylko, że kaplicę pałacową pod wezwaniem św. Feliksa poświęcono w roku 1895. W tym samym czasie założono park według projektów Waleriana Kronenberga i Franciszka Szaniora.

Historyczną przeszłość Guzowa upamiętniają dwa pomniki Jeden znajduje się przy drodze krajowej i jest to pomnik – kamień – „Ku pamięci pokoleń Guzowa 1398-1998”. Drugi to pomnik Kleofasa Michała Ogińskiego, usytuowany przed Kościołem. Na murze przed świątynią znajdują się tablice pamiątkowe mówiące o przeszłości tej miejscowości i ludziach ją tworzących.

Zabytkowy XIX – wieczny zespół budynków dworskich służebnych wobec pałacu w Guzowie z zachowanym układem dróg łączącym Guzów m.in. z majątkiem Szymanów czy klasztorem i sanktuarium w Miedniewicach został wpisany do rejestru zabytków.

W Guzowie ścisłą ochroną objęte są również pałac i park, pałac z kaplicą oraz dwa cmentarze z I wojny światowej.

Skip to content