Wiskitki

Do pierwszej ćwierci XIII w. dzieje Wiskitek nie są nam znane. Nie zachowały się bowiem z tych odległych czasów odpowiednie wiadomości źródłowe.
Pierwsza wzmianka o Wiskitkach pochodzi z 1221 r. W tym roku Konrad –  książę mazowiecki, nadając klasztorowi czerwińskiemu wieś Koskowo, akt tej darowizny wystawił w Wiskitkach. Ponieważ książę podczas wydania tego dokumentu przebywał w Wiskitkach można przyjąć, że zalążkiem później rozbudowanego osiedla był dworzec, a może i gródek książęcy będący rezydencją księcia jego dworu w czasie polowania na grubego zwierza.

W późniejszych latach dworzec ten został znacznie rozbudowany, aby mógł pomieścić nie tylko przebywającego coraz częściej w Wiskitkach księcia wraz z rodziną, lecz także dostojnych gości, jak np. w latach 1410, 1422, 1433 króla Władysława Jagiełłę.

Do wiskickiego dworu i puszczy przybywali na polowania także inni królowie polscy: Kazimierz Jagiellończyk, Jan Olbracht, Zygmunt Au-gust i zapalony myśliwy Stefan Batory.
Przy rezydencji panującego, a Wiskitki taką okresową rezydencją były przez kilka stuleci, wzrastało osiedle. Zaszła więc potrzeba wybudowania tam kościoła. Wzniesiony w drugiej połowie XII lub pierwszej ćwierci XIII w., ten pierwszy, zapewne drewniany kościół w Wiskitkach, wkrótce stał się ośrodkiem parafialnym dla najbliższych wsi, co nie pozostało bez znaczenia dla dalszych dziejów tego osiedla.

Kościół ten, wielokrotnie naprawiany, w drugiej połowie XVI wieku (1552 r.) albo spłonął, albo całkowicie podupadł ze starości. Na jego miejsce ówczesny proboszcz wiskicki, ks. Wawrzyniec Gorlicki, dziekan płocki, następnie biskup poznański, około 1585 roku własnym sumptem wzniósł nowy, murowany, prawdopodobnie w stylu późnogotyckim gmach kościelny.
Nazwa „miasto Wiskitki” została użyta po raz pierwszy w 1349 r. Wiskitki prawa miejskie zyskały w XIV w., a utraciły w XVI. Odzyskanie statusu miejskiego nastąpiło po ożywieniu gospodarczym w 1595 r.

Z nieznanych bliżej przyczyn nie zdołały Wiskitki utrzymać się dłużej jako miasto i w XVI wieku spadły do rzędu wsi. Upadek Wiskitek związany jest prawdopodobnie z jakąś nieznaną lub niezapisaną w dokumentach klęską. Ponownie odzyskały prawa miejskie w 1595 r. W tym też roku Zygmunt III nadał miastu herb przedstawiający „głowę tura czarnego na czerwonym tle, nad głową zawieszony topór ze złotym trzonkiem, ostrzem dotykającym głowy między rogami. Głowa tura w herbie miasta symbolizowała ówczesny dla tej części Mazowsza stan, który przysporzył sławy Wiskitkom”.

Podczas „potopu szwedzkiego” i wojny północnej w latach 1700 – 1721 miasto zostało zniszczone. Mimo odbudowy w XVII i XVIII w. Wiskitki nie odzyskały dawnego znaczenia.
1 czerwca 1869 roku, władze carskie swoim ukazem pozbawiły praw miejskich 338 miasteczek na liście tej znalazły się także Wiskitki.
Z początkiem II wojny światowej miejscowość utraciła swoją samo-dzielność administracyjną poprzez utworzenie Gminy Żyrardów – Wiskitki.

Dzieje Wiskitek rozpoczynają się w 1221 r., w dokumentach z 1297 r. Występują pod nazwą Wyskyth. Są jednym z najstarszych miast na Mazowszu, posiadającym prawa miejskie od 1349 r.
Wiek XIX przyniósł trzy wydarzenia o dużym znaczeniu dla losów Wiskitek. Są nimi: założenie Żyrardowa, wybudowanie kolei warszawsko-wiedeńskiej i drogi bitej Wiskitki – Żyrardów.
W 1939 r. utworzono gminę Żyrardów – Wiskitki. Tym samym Wiskitki utraciły ostatni atrybut samodzielności prawno administracyjnej. Jednocześnie miejscowość ta była niezbędnym uzupełnieniem dla Żyrardowa, dawała mu namiastkę ciągłości historycznej.

W latach II wojny światowej nastąpił drastyczny spadek liczby ludności, gdyż po wojnie Wiskitki liczyły zaledwie ok. 50% stanu przed-wojennego. W miasteczku zamarł handel i rzemiosło.
Zgodnie z nowym podziałem administracyjnym wsi, z dniem 1 stycznia 1973 r. Wiskitki stały się siedzibą Urzędu Gminnego.

Skip to content